Missing You VZW bracht licht in Sarahs leven nadat haar vader stierf. Door in gesprek te gaan over rouw en verlies, kan Sarah deze gebeurtenis verwerken. Praten is voor haar de beste hulp. Ze bundelde haar verhaal met anderen in een boek: “Wordt het ooit weer normaal?” Zo hoopt ze andere jongeren te helpen die zich ook in een rouwproces bevinden.
Bekijk de hele story
Bekijk de story in verschillende parts
Part 1: Plots was ik mijn papaatje kwijt
“Op 26 mei 2021 verloor ik mijn vader door een hersenbloeding. Een paar minuten ervoor spraken we af om nog wat te babbelen in de zetel.”
Ik ben Sarah, 20 jaar en ik studeer logopedie en audiologie aan Hogeschool Gent. Via Missing You vzw kwamen we in contact. Missing You is een organisatie die zowel voor kinderen als jongvolwassenen beschikbaar is. Je kan daar terecht als je iemand dierbaar bent verloren, voor rouwkampen en rouwweekends. Ook 1 keer per maand kan je in verschillende steden in Vlaanderen samenkomen met lotgenoten en kan je praten over het verdriet en over het rouwen van een dierbare. Het is heel efficiënt, je voelt dat je niet alleen bent en dat je jouw verhaal ook zo wel in andere mensen ziet en dat doet wel heel veel deugd.
Ik ben bijna twee jaar geleden mijn papa verloren aan een hersenbloeding. Hij heeft de in de nacht van 23 op 24 mei 2021 een hersenbloeding gehad en op 26 mei is hij overleden in het ziekenhuis. Ik zag het helemaal niet aankomen want die avond was ik met een vriendin gaan eten en hij was zelf ook weg met zijn vrouw. We zagen elkaar terug in het appartement van mijn papa. Alles gaat goed eigenlijk en dan knuffelen we elkaar een beetje en zei hij: “Ik ga nu een douche nemen, maar straks kunnen we in de zetel een beetje bij babbelen.”
“Op het moment dat ik hem vast had, was hij al gestorven. Dat is een beeld dat op mijn netvlies gebrand staat.”
Hij is in de douche gevallen. Ik hoorde iets vallen in de douche, maar ik dacht dat het shampooflessen waren. Het was niet zo een harde val. Daarna hoorde ik die douchestralen de hele tijd op 1 dezelfde plek stralen. Dat vond ik wel een beetje bizar. Mijn papa en ik hadden ook wederzijdse privacy, we gingen niet zomaar bij elkaar in de badkamer binnen.
Hij had de deur van de badkamer op een kiertje laten staan, zo kon ik kijken of alles wel oké was. Toen zag ik hem daar liggen.
Mijn eerste reactie was dat ik heel luid ‘papa’ heb geroepen. Op het moment dat ik hem vast had, was hij al gestorven. Het is iets dat u heel hard pakt en dat is ook een beeld dat op mijn netvlies gebrand staat.
“Na de reanimatie, klopte zijn hart terug, maar er was geen hersenactiviteit.”
Mijn stiefmama heeft mijn papa niet kunnen helpen. Ze reanimeerde minutenlang maar het hielp absoluut niet. De ambulanciers hebben dat wel kunnen doen. Dan denk je: ‘mijn papa leeft terug, zijn hart klopt terug’. Mijn mama zei ook: “Ik heb gehoord dat zijn hart terug klopt.” En dan zeiden ze dat er geen hersenactiviteit was. Op zo een moment weet je absoluut niet wat dat is.
Ze vertrokken dan direct naar het ziekenhuis. Mijn stiefmoeder wou daar heel graag bij zijn maar het was ook wel corona dus we mochten eigenlijk niet in het ziekenhuis zijn. Op één of andere manier is ze toch wel binnengeraakt. De volgende dag zeiden ze dat het gezin moest langskomen. Mijn oma, mijn stiefmama en ik moesten gaan. Toen zeiden mijn mama en stiefpapa dat dat geen goed teken was.
Part 2: 19 jaar en ik mocht plots de begrafenis van mijn papa regelen
“Hij had zoveel bloed in zijn hersenen dat beide hersenen gewoon aan het zwemmen waren in bloed. Er was geen zelf geen mirakel meer mogelijk.”
Je moet ineens je papa afgeven en je weet zelf niet hoe je daar mee moet omgaan. Nog geen 24 uur nadat mijn papa zijn hersenbloeding had gekregen, zeiden de chirurgen dat ze echt niks konden doen. Zelf een mirakel was niet mogelijk. Hij had zoveel bloed in zijn hersenen dat beide hersenen gewoon aan het zwemmen waren in bloed. Dat klinkt heel cru maar het is in mensentaal.
Ik weet nog dat er een student bij was en hij moest tegen ons vertellen dat mijn papa het niet ging overleven en dat is misschien heel bizar he, maar mijn empathie is veel te groot op sommige momenten en ik had zoveel medelijden met die student dat hij het aan ons moest vertellen dat mijn papa het niet ging overleven.
We konden mijn papa nog zien in het ziekenhuisbed en het was een mooier beeld dan hoe ik hem gevonden had. Ik denk dat ik het maar twee seconden heb gezien en daarna heb ik mijn hoofd omgedraaid. En dat is het laatste beeld dat ik van mijn papa heb.
Toen begon heel die miserie. Toen moest ik beginnen bellen naar de begrafenisondernemer terwijl mijn papa daar nog lag. En dan begint dat allemaal, als 19-jarige.
“Ik wist dat ik ooit mijn ouders zou begraven, maar niet als 19-jarige, dat is veel te jong.”
Ik zag het mijn oma nie doen, is zelf 86 ondertussen. Ik moest dat misschien op een dag doen. Mijn ouders begraven en de begrafenisondernemer bellen. Natuurlijk is dat veel te jong, 19. Niet alleen de begrafenisondernemer moest ik bellen, ik moest ook bellen naar de verzekeringen. Mijn stiefmoeder is van een andere afkomst. Zij weet niet hoe dat allemaal werkt. Ze was ook niet echt op de hoogte van de papieren die mijn papa deed of had. En ik wist daar nog min of meer iets van. Dus dan belde ik.
“Ik moest zijn begrafenis regelen, maar ook al het papierwerk. Daar houden mensen weinig rekening mee.”
Ik was wel blij met de begrafenis. Ik heb een zelfgemaakt tekstje voorgelezen en ik was er blij om. Intussen deed ik ook het papierwerk, regelde ik de notaris. Dat schrikt je wel af want ineens moet ik bekijken hoeveel geld er op papa zijn rekening staat. Er is een appartement, een auto, dat moet ook op de erfenis gezet worden en wie hoe wordt het allemaal verdeeld?
Matthieu: “Houden de mensen van de bank en de verzekeringen rekening met het feit dat dat dan een jongvolwassene is van 19 die juist haar papa is verloren?”
Nee, niet echt. Ik weet dat mijn papa in een soort van proces was met een advocaat. Ik heb die ook wel gecontacteerd om te laten weten dat mijn papa gestorven was en ik bereikbaar was voor de verderzetting van het proces. Ik deed alles op een formele manier.
Maar als ze mij dan effectief aan de telefoon hadden, dachten ze ook wel dat ik heel jong was. Ze wisten wel dat hij een dochter had, maar niet dat die zo jong was. Soms schrikken ze daarvan als ze mij in het echt zien.
Matthieu: “Maar de business moet doorgaan. Ja, innige deelneming en tegen morgen hebben we de getekende papieren.”
Part 3: Toen mijn papa stierf verloor ik een stuk van mezelf
“Er zijn nog wel goede kanten gebleven. Maar voor mij zijn de belangrijkste kanten verdwenen.”
Matthieu: “Sarah, je vertelde mij eerder dat toen je vader naar de hemel is gegaan, jouw goeie kant is meegegaan.”
Ik bedoelde, bijvoorbeeld, het plannen van schoolwerk en de voorbeeldige leerling zijn. Dat was ik niet echt meer, toch niet in het eerste jaar dat ik op de universiteit zat. Ik voelde dat het niet echt klopte. Ik ben mezelf niet meer. Ik denk dat ik empathisch genoeg ben, dat is nog wel gebleven. Er zijn nog wel goede kanten gebleven. Maar voor mij zijn de belangrijkste kanten weg.
En ik heb het nu wel terug kunnen opbouwen. Ik vind dat ik een beetje meer rust had in mijn hoofd op de hogeschool.
“Het feit dat ik dan met mijn psycholoog kon babbelen. Dat gaf mij een beetje meer rust.”
Ik had effectief wel betere examens dan op de universiteit. Ik begon terug een beetje de oude Sarah te worden. School is belangrijk voor mij en ik leer heel graag en dat was er niet meer eigenlijk. Maar nu dat ik zo zie, jaren later, is er toch wel een heel groot verschil tussen de Sarah van vorig jaar en de Sarah van nu. Er is echt een wereld van verschil en dat voel ik zelf ook want ik ben meer op mijn gemak.
“Ik kan meer over mijn papa babbelen, zonder dat ik daar bij iedere keer bij moet wenen.”
Dus ik voel me een beetje meer op mijn gemak. Het is dus een nieuwe Sarah in de maak, zal ik het zo zeggen.
Matthieu: “Ben je blij met de nieuwe Sarah?”.
Ja. Natuurlijk is het de nieuwe Sarah zonder papa, dat had ik nu niet graag gewild. Ik voel wel echt wel dat er een nieuwe versie is van mezelf en dan kan je botsen in een nieuwe versie. Want je denkt: “ik had veel liever de Sarah van daarvoor”. Je moet echt op je tanden bijten. Ik hou niet van de zin: “Het komt wel allemaal goed.” Daar ben ik absoluut niet voor. Maar tegen mezelf kan ik dat soms een keer zeggen van dat komt wel goed, je moet dat allemaal gewoon wat meer tijd geven.
Part 4: Alles komt goed. Of toch niet.
“Mijn vriendinnen wisten in het begin niet wat ze konden doen. Ik heb aan hen aangegeven wat ze konden doen voor mij.”
Matthieu: “Dat komt wel allemaal goed”, de zin die heel vaak in de mond genomen wordt. Heb je dat ook veel moeten aanhoren?”
Ja. En ik denk dat het een automatisme is van mensen. Als je dat zelf meemaakt dan weet je dat die zin absoluut niks betekent eigenlijk. Maar natuurlijk wisten mijn vriendinnen in het begin ook niet wat ze konden doen. En dan heb ik hen aangegeven wat ze moesten doen.
Ik wist ook wel ze examens hadden en ik verwachtte echt niet dat ze direct afkwamen of dat we een uur gingen beginnen bellen, daar had ik absoluut geen zin in. Dan zou ik me ook wel schuldig voelen. Ik kreeg dan berichtjes: “Wij zijn bij u en we voelen u aan”. Ze waren er echt wel effectief voor mij. Enkele hebben dat dan een beetje achterwege gelaten na enkele maanden.
“En dan ineens verwatert dat een beetje en toen is het gebotst met bepaalde mensen en nu hoor ik die ook niet meer.”
Matthieu: “Zijn er momenten geweest waarin je echt kwaad of soms zelf gefrustreerd was door de manier waarop mensen reageerden op waar jij mee bezig was?”
Ja, Ja. In het begin was het meer: “en hoe gaat het?”, “hoe voel je je?”, dus dat waren wel altijd leuke reacties om te horen. Ik had er wel nood aan. En dan ineens verwatert dat een beetje en toen is het gebotst met bepaalde mensen en nu hoor ik die ook niet meer.
Matthieu: “Heb je tips naar mensen die heel dicht bij iemand staan, die iemand verliest om daar, ik weet dat dat ook natuurlijk allemaal heel persoonlijk is, maar vanuit jouw beleving.”
Ik zou effectief aan die persoon vragen: “Wat moet ik doen? Wil je dat ik u iedere dag bel? Wil je dat ik, bij wijze van spreken, 1 keer met u zou afspreken om te gaan wandelen?”
Of iets gelijkaardigs in plaats van niets te sturen.
Matthieu: “Je hebt je papa gevonden onder de douche. Heel plots. Wat voor een impact heeft dat eigenlijk gehad op jou? Heb je schrik om dat met iemand anders tegen te komen? Of heb je er vertrouwen in dat het allemaal goed komt?”
Dat heeft toch wel een grote impact, zeker in het begin. Ik heb mijn papa, als eerste reactie, even een slag in zijn gezicht gegeven. Ik dacht: “je bent niet dood, je bent eventjes flauwgevallen.”.
“Daar had wel schrik voor. Dat ik daar heel mijn leven een trauma aan ging overhouden. Op één of andere manier heb ik dat niet.”
Eén van de eerste dagen, nadat mijn papa gestorven was, ben ik bij mijn oma aan papa’s kant blijven slapen. Zij nam toen een douche en ik hoorde weer iets vallen. Dat was terug hetzelfde scenario als enkele dagen ervoor. Dus voor mij kwam dat heel vaak terug, dat scenario van mijn papa onder de douche en dat hij valt. Dan denk ik: ‘Ik heb toen 5 minuten gewacht, voor dat ik effectief ging kijken. Dan had wel de reactie om direct te gaan kijken in de badkamer. Misschien was mijn oma ook gevallen?
Daar had wel schrik voor. Dat ik daar heel mijn leven een trauma aan ging overhouden. Op één of andere manier heb ik dat niet. Of Ik had mijn focus gelegd de persoon is aan het douchen en niet op het feit dat mijn papa onder de douche is gestorven.
Part 5: Mijn leven is niet meer onbezonnen
Matthieu: “Kan je nog onbezonnen leven als je zoiets hebt meegemaakt?”
Eigenlijk niet echt. Ik heb nu wel meer schrik om iemand te verliezen. Ik denk soms wel eens: ‘Stel u voor dat mijn oma ineens sterft of stel u voor dat ze hier iets krijgt?’ Of mijn vriend had ook op een moment felle hartsteken. Dan wou ik ook dat hij naar het ziekenhuis ging en hem liet onderzoeken. Hij zegt dan dat het niets is en dat hij dat nogal heeft gehad. Het zit dan in mijn hoofd en dan moet ik het loslaten, want anders kan ik daardoor niet slapen. Ik zei toen ook dat ik hem niet wou reanimeren in het begin van de nacht. Op dat moment wil ik er niet over nadenken. Ik hebin het begin veel gedacht: ‘stel je voor dat mijn mama ook ineens sterft?’ Ik ben al een half wees. Ik vind dat niet echt een mooie titel. Maar stel dat mijn mama ook ineens zo sterft na mijn papa.
“Daarom denk ik dat het goed gaat. Omdat ik over mijn papa kan praten, zonder dat het echt pijn doet.”
Matthieu: “En jijzelf, we zijn nu twee jaar verder. Hoe is het vandaag met jou?”
Ik denk wel goed. Ik probeer mij altijd wel een beetje te vergelijken met hoe ik vorig jaar was. En nu denk ik ‘wel goed’. Ik ga niet direct zeggen ‘heel goed’. Want mijn papa, die mis ik nog altijd. Als ik over hem praat, mijn verhaal breng, ben ik vermoeid. Ik heb het wel kunnen vertellen zonder te wenen of tranen in mijn ogen. Daarom denk ik dat het goed gaat. Omdat ik over mijn papa kan praten, zonder dat het echt pijn doet.
Part 6: Wordt het ooit weer normaal?
“Ik was toen enkele maanden ervoor mijn papa verloren. Ik dacht dat het toen iets voor mij was, om over mijn papa te praten.”
Matthieu: “We hebben elkaar ontmoet via Missing You. Dat is een vereniging die jongeren en jongvolwassenen helpt wanneer ze een dierbare verloren zijn. Hoe ben jij met hen in contact gekomen?”
Je krijgt altijd op je sociale media van die profielen die je misschien wel kunnen interesseren. Dat had ik een keer van Missing You. Ze hielden een campagne over rouwen en verlies, over “sharing is caring”. Ik was toen enkele maanden ervoor mijn papa verloren. Ik dacht dat het toen iets voor mij was, om over mijn papa te praten. We zijn uiteindelijk enkele keren op de radio en op tv geweest en we hebben een boek geschreven samen. Het is wel een campagne die ook een stuk van Vlaanderen nu ook kent.
Wat staat er in het boek ‘Wordt het ooit weer normaal?’
Het zijn onze persoonlijke verhalen, of toch hetgeen wat we wouden vertellen aan de buitenwereld. We zien het ook wel als een handleiding voor de omgeving. Hoe hebben wij het eigenlijk allemaal ervaren? Hoe kan de omgeving de rouwende mensen helpen? Hoe moet ik een rouwend persoon aanspreken? Wat kan ik doen?
Er zijn nog steeds meer volwassenen die het kopen dan jongeren of kinderen. We denken wel dat jongeren het ook wel hebben gelezen of ook wel die campagne hebben meegevolgd. Maar ze durven het niet uiten. We hebben ons best gedaan om een boek samen te schrijven en het is een heel mooi initiatief geworden.
Part 7: Leren omgaan met het nieuwe “normaal”
“Het wordt ooit wel weer normaal, op één of andere manier. Misschien met een klein of groot stuk van jezelf dat veranderd is.”
Matthieu: “Sarah, wordt het ooit weer normaal?”
Ik denk van wel, je moet het gewoon een beetje tijd geven. Er is altijd wel een moment waarbij dat je denkt dat je leven om zeep is, omdat die dierbare weg is. Of omdat je niet goed weet hoe het leven zal verder gaan. Maar nu ik zelf heb gerouwd, of nog in rouw zit, weet ik wel dat het toch weer normaal wordt. Misschien met een klein stukje van jezelf dat een beetje veranderd is. Of toch wel je hele leven dat nu ineens wel anders is. Maar het wordt wel normaal op één of andere manier.
Matthieu: “Sarah, waren er nog zaken die je wil meegeven aan mensen die momenteel in rouw zitten of afscheid nemen of mensen die er heel dichtbij staan?”
“Praten is onderdeel van verwerken. Het doet echt deugd.”
Als tip zou ik gewoon nog geven: praat veel met mensen. Praat tegen je buurvrouw, of ga naar een psycholoog. Praten doet veel. Want er zijn wel meer mensen die echt bezorgd zijn om jou. Meer dan dat je eigenlijk zelf denkt. Heb geen schrik om over die dierbaren te beginnen praten. Ook al denk je dat het mensen afschrikt om over overledenen te praten. Als jij erover begint, met een toffe herinnering, bijvoorbeeld, doet het echt deugd en helpt het een stukje in de rouw.
Matthieu: “Sarah, super moedig van jou om u verhaal hier te komen brengen. Ik ben er zeker van dat er heel veel mensen heel veel gaan aan hebben.”
